تامین مالی
پیشبرد اهداف کلان اقتصادی مانند برخورداری از پایداری و دستیابی به رشد درون زا و قابل دوام اقتصادی از اهداف تمام نظام های اقتصادی می باشد. رشد روزافزون ابزارهای مالی و توسعه هرچه بیشتر نظام های مالی از این حقیقت منتج می شود که: توسعه نظام مالی جزء لاینفک توسعه نظام اقتصادی است. توسعه نظام تامین مالی در یک کشور، یکی از مهمترین عوامل تعیین کننده، جریان های سرمایه گذاری داخلی و خارجی می باشد. تأمین مالی در حقیقت به مجموعه فرآیندهایی اطلاق می شود که جهت تأمین منابع و سرمایه مورد نیاز برای انجام فعالیت های تجاری، خرید و با سرمایه گذاری انجام می شود. روش های متفاوتی برای تامین مالی فعالیت تجاری وجود دارد که بانک ها و موسسات مالی مختلف می توانند از آنها برای تأمین مالی شرکت ها استفاده نمایند. یکی از پیش شرط های اساسی موفقیت در کسب و کار، دسترسی به منابع مالی کافی، مدیریت صحیح منابع مالی و استفاده بهینه از آنهاست.
تامین مالی چیست ؟
به نقل از وب سایت اینوستو پدیا تأمین مالی فرایندی است که از طریق آن منابع مالی برای تأمین هزینه‌های معاملات تجاری، خرید کالاها یا سرمایه‌گذاری شرکتها را فراهم می‌شود همچنین در تعریفی دیگر به عملیاتی که به منظور ایجاد، جمع‌آوری و افزودن منابع مالی یک سازمان، شرکت برای هر نوع مخارج و اهدافی انجام می‌شود، تأمین مالی میگویند که عموماً اهدافی همچون سرمایه‌گذاری یا کاهش ریسک‌های آن و برطرف‌کردن نیازهای اقتصادی شرکت و افزایش سودآوری و توسعه اقتصادی شرکت را شامل می‌شود.
تأمین مالی شرکتها به چند روش تقسیم‌بندی می‌گردد. درگذشته بانک‌ها اصلی‌ترین نقش تأمین سرمایه و اعطای وام به افراد و شرکت‌های نیازمند را داشتند. اما به‌مرور زمان تأمین سرمایه از راه‌های دیگری همچون بازار بورس و اوراق بهادار و ابزارها و نهادهای مالی نوین نیز میسر گردید. روشهای مختلفی برای تأمین سرمایه شرکتها میسر است. اما آنچه که دارای اهمیت است، انتخاب بهترین گزینه¬ی ممکن برای تأمین مالی شرکت و کم¬هزینه¬ترین آن است که انتخاب و انجام آن بر عهده بخش تأمین مالی هر شرکت خواهد بود.
شرکتها برای تامین مالی خود دارای دو منبع داخلی و خارجی هستند.
معمولا بنگاههای اقتصادی یا شرکت‌هایی که در سالهای ابتدایی فعالیت خود قرار دارند، جهت جذب منابع از طریق دریافت وام و اعتبار با مشکلات زیادی روبه‌رو هستند؛ بنابراین می‌توانند منابع مورد نیاز خود را از منابع داخل شرکت تامین کنند که از انواع روش های تامین مالی از منابع داخلی می‌توان به تامین مالی از طریق سود انباشته، اندوخته قانونی و احتیاطی و فروش دارایی اشاره کرد
در برخی از مواقع بنگاه‌ها برای اجرا و تکمیل پروژه‌های مهم نمی‌توانند از داخل سرمایه جذب کنند، در این شرایط باید برای تامین وجه نقد سرمایه‌گذاری، سرمایه در گردش و اطمینان از فروش محصول از منابع خارج از شرکت استفاده کننده؛ انواع روش های تامین مالی از منابع خارجی به دو بخش منابع داخل کشور و منابع خارج از کشور تقسیم می‌شوند.
انواع روش های تامین مالی
تامین مالی شرکت ها می تواند به روش های مختلفی انجام می شود، اما کدامیک از این روشها را شرکت انتخاب کند ، بستگی به شرایط و تصمیم گیری مدیران شرکت دارد؛ به عنوان مثال، شرکت ها می توانند با توجه به ریسک پروژه ای که نیاز به تامین مالی دارد، هزینه های تامین مالی، در دسترس بودن روش تامین مالی مورد نظر، نحوه بازپرداخت تامین مالی و… بهترین و مناسب ترین روش تامین مالی را انتخاب کنند
به طور کلی تامین مالی از دو طریق حقوق صاحبان سهام(سرمایه ایی) و بدهی انجام می شود که در ادامه به معرفی آن ها می پردازیم.
تامین مالی از طریق سهام
یکی از روش های تامین مالی کسب و کار، تامین مالی از طریق سهام و یا سرمایه است. تامین مالی از طریق سهام به‌معنای فروش بخشی از مالکیت شرکت به سرمایه‌گذاران است. این سرمایه‌گذاران در ازای سرمایه‌گذاری خود، بخشی از سود آینده شرکت را دریافت می‌کنند.
تامین مالی بنگاههای اقتصادی از طریق بازار سرمایه شامل موارد زیر است
صدور اوراق بهادار: بنگاههای بزرگ ممکن است اوراق بهادار خود را صادر کنند تا سرمایه جلب کنند. این اوراق معمولاً شامل و اوراق تسهیلات مالی است. اوراق قرض الحسنه
سهام : شرکت‌های عمومی ممکن است سهام خود را به عنوان یک منبع تامین مالی در بازار سرمایه به فروش برسانند که اصطلاحا به این عمل صرف سهام میگویند.
سرمایه‌گذاری: شامل سرمایه‌گذاری خصوصی و همکاری با صنعت و شرکتها و صنایع مرتبط است.
تسهیلات مالی دولتی: استفاده از یارانه‌ها و تسهیلات مالی دولتی برای تشویق به فعالیت‌های خاص یا سرمایه‌گذاری‌های استراتژیک.
وام‌ها و اعتبارات: برخی شرکت‌های استارتاپی ممکن است از وام‌ها و اعتبارات بانکی برای تامین مالی در مواقع خاص یا به منظور تاسیس و توسعه استفاده کنند.
روش تأمین مالی با استفاده از سود انباشته:
سود انباشته شرکتها، یکی از مواردی است که در مواقع نیاز به کار گرفته شود و برای توسعه و پیشبرد اهداف شرکت مورد استفاده قرار گیرد.
روش تأمین مالی با استفاده از آورده نقدی و مطالبات وصول شده سهامداران :
آورده نقدی نیز روش دیگری است که چنانچه شرکت سود انباشته مناسبی نداشته باشد میتواند مورد استفاده قرار بگیرد. این سازوکار از طریق افزایش سرمایه از محل آورده¬ی نقدی نیز می¬تواند مورداستفاده قرار گیرد.
در مواردی که در بالا منابع تامین مالی را از طریق سرمایه یا صاحبان سهام بطور خلاصه اشاره کردیم و در ادمه به روشهای تامین مالی از طریق بدهی اشاره میکنیم .
تامین مالی از طریق بدهی:
به‌معنای دریافت وام از یک بانک یا سایر موسسات مالی یا انتشار اوراق قرضه است. در این روش شرکت باید این وام را با بهره بازپرداخت کند و شامل موارد مختلفی می باشد که صرفا به نوع آنها اشاره میکنیم.
روش تامین مالی از طریق اوراق مرابحه
اوراق مرابحه اوراق بهادار دارای نام و قابل نقل‌وانتقال میان افراد است و دارنده آن به‌صورت مشاع، مالک مال یا دینی به شمار می‌رود. این مال میتواند مواردی همچون زمین، تأسیسات، ماشین‌آلات و تجهیزات و کالاهای دیگر باشد.
سفارش ساخت و تأمین مالی از طریق اوراق استصناع:
اوراق استصناع، اوراق بهاداری قابل نقل‌وانتقال میان خریدار و فروشنده است که میتواند دارای نام یا بدون نام باشد. دارنده این اوراق مالک مشاع یکی دارایی ثبت شده در قرارداد خواهد بود.
روش تامین مالی از طریق اوراق اجاره
اوراق اجاره یا صکوک اجاره اوراق بهادار دارای نام و دارای قابلیت نقل و انتقالی هستند که دارنده آن مالک مشاع دارایی مبنای انتشار اوراق خواهد بود. این دارایی‌ها میتواند زمین، ساختمان، تأسیسات، ماشین‌آلات و تجهیزات و وسایل حمل‌ونقل باشد.
مزایای تامین مالی از طریق سهام
1-بار مالی برای شرکت ایجاد نمی کند؛ زیرا سرمایه‌گذاران صرفاً در انتظار سود سهام هستند و ریسک‌های احتمالی را پذیرفته‌اند اگر شرکت ورشکست شود، آنها پذیرفته‌اند که سرمایه خود را از دست می‌دهند
2-در این روش شرکت یا بنگاه اقتصادی پرداخت ماهانه ثابت ندارد؛ بنابراین برای هزینه‌های عملیاتی پول نقد بیشتری در دسترس خواهد داشت
3-به‌دلیل درک سرمایه‌گذاران از شرایط راه‌اندازی و توسعه کسب‌وکار و عدم انتظارشان از رونق کوتاه‌مدت، شما بدون فشار روانی پول مورد نیازتان را به دست می‌آورید
معایب تامین مالی از طریق سهام
1-کاهش مالکیت شرکت برای بنیانگذاران و مدیران در تامین مالی از طریق سهام شما بخشی از مالکیت شرکت خودتان را واگذار می‌کنید. بسته به میزان ریسک سرمایه‌گذاری، سرمایه‌گذار سهم بیشتری می‌خواهد و همین امر مالکیت شما را از سازمانتان کم میکند.
2-در تامین مالی از طریق سهام سرمایه‌گذاران جدید سهامدار می‌شوند و در نحوه اداره شرکت حق رای داشته و تصمیمات سازمانی مدیران را کنترل می‌کنند. هر چقدر سهام بیشتری داشته باشند، حق رای آنها بالاتر است
3-تعهد به پرداخت سود سهام به سرمایه‌گذاران در این روش شرکت متعهد می‌شود به سرمایه‌گذاران خود سود سهام پرداخت کند؛ حتی اگر این امر باعث کاهش سودآوری شرکت شود.
مزایای تامین از طریق بدهی
1- حفظ مالکیت کامل شرکت توسط بنیانگذاران و مدیراندر روش تامین مالی از طریق بدهی شرکت همچنان مالکیت کامل خود را حفظ میکند و وام‌دهندگان حق دخالت در مدیریت شرکت را ندارند
2- قطع ارتباط سازمان با وام‌دهندگان شرکت فقط متعهد به بازپرداخت اصل وام است و برخلاف روش تامین مالی از طریق سهام نیازی به پرداخت سود به وام‌دهندگان ندارد
کاهش سود بازپرداخت وام از مالیات؛ به‌دلیل اینکه به‌عنوان هزینه کسب‌وکار در نظر گرفته شده است.
معایب تامین مالی از طریق بدهی
1-نیاز به بازپرداخت اقساط وام شرکت باید اقساط وام را به‌طور منظم پرداخت کند، حتی اگر شرایط اقتصادی نامناسبی داشته باشد
2-ریسک از دست دادن دارایی‌ها در صورت عدم توانایی در بازپرداخت وام.
3- سخت گرفتن ارائه وام برای کسب‌وکارهای کوچک.
علاوه بر دو روش بالا برای تامین مالی می توان از منابع خارجی بین المللی استفاده نمود.
روش های تامین مالی بین الملل
تامین مالی بین‌المللی، روشی هوشمندانه برای تامین نیازهای مالی است که به شرکتها و بنگاههای تجاری امکان دستیابی به اهداف جهانی خود را می‌دهد. در این روش طیف گسترده ایی از انواع روشهای کوتاه مدت و بلند مدت وجود دارد که شرکتها را برای رسیدن به منابع مالی مناسب هدایت میکند.
تامین مالی از طریق اشخاص حقیقی
تامین مالی برای اشخاص حقیقی به معنای استفاده از منابع مالی و سرمایه افراد عادی یا اشخاص حقیقی به عنوان منبع تأمین مالی برای فعالیت‌ها یا پروژه‌های مختلف است. این منابع ممکن است از طریق مختلفی فراهم شوند. در ادامه، چند روش اصلی تامین مالی از طریق اشخاص حقیقی را مرور میکنیم
وام‌گیری از افراد حقیقی: افراد می‌توانند از دیگر افراد یا اعضای خانواده و دوستان خود وام بگیرند. این وام‌ها ممکن است بدون بهره یا با بهره کمتری نسبت به وام‌های بانکی ارائه شون
سرمایه‌گذاری از طریق افراد: اشخاص حقیقی می‌توانند به عنوان سرمایه‌گذاران در پروژه‌ها یا شرکتها شرکت کنند و در مقابل سود و یا سهام دریافت کنند.
جمع‌آوری سرمایه از جمعیت عمومی: افراد می‌توانند از طریق جذب سرمایه از عموم مردم، به ویژه در قالب پروژه ای جمعیت محور یا انواع دیگر جذب منابع مالی کنند.
سرمایه‌گذاری در اموال نقدی یا مشاغل فردی: اشخاص ممکن است از اموال نقدی خود یا مشاغل فردی که دارای آنها هستند، برای تأمین مالی پروژه‌ها یا شرکت‌های جدید استفاده کنند
استفاده از امکانات اعتباری فردی: اشخاص ممکن است از اعتبارات فردی خود، مانند اعتبارات اضطراری، خط اعتباری برای تامین مالی استفاده کنند.
کدام روش تامین مالی مناسب تر و بهتر است؟
به طور مختصر با چند روش تامین منابع مالی شرکت ها آشنا شدید؛ احتمالا با توجه به توضیحات داده شده در مورد روشها می توانید حدس بزنید که خوب یا بد بودن این روش ها کاملا به شرایط، اهداف و برنامه ریزی های هر شرکت بستگی دارد و نمی توان به طور دقیق گفت که کدام روش بهتر است
به طور کلی می توان گفت که تامین منابع مالی از طریق بدهی به دلیل کمتر بودن هزینه های فرایند تامین مالی، ورود منابع مالی جدید به شرکت، عدم پرداخت مالیات، حفظ میزان مالکیت سهامداران قبلی و تنوع در روش های دریافت آن ممکن است که گزینه بهتری برای شرکت ها باشد؛ اما شرکت ها باید در نظر داشته باشند که در این روش، وام دریافت شده را همراه با سود آن در دوره زمانی های مشخص باید به بانک پرداخت کنند، نیاز به ضامن یا وثیقه برای دریافت وام دارند، دریافت وام از بانک ممکن است زمان بَر باشد و تا حدودی ممکن است ریسک های جدیدی را برای شرکت ایجاد کند؛ در نتیجه، شرکت ها باید برنامه ریزی دقیقی داشته باشند تا به بهترین شکل ممکن بتوانند از آن استفاده کنند و به مشکل بر نخورند.
سخن پایانی
تامین مالی، مانند یک سفر است. کسب‌وکارها برای رسیدن به مقصد خود، باید مسیر درست را انتخاب کنند و از موانع پیش رو عبور کنند. درواقع تامین منابع مالی، مانند یک شمشیر دولبه است. از یک سو، میتواند به کسب‌وکارها کمک کند تا به اهداف خود دست یابند و از سوی دیگر، میتواند آنها را به ورشکستگی بکشاند. کسب‌وکارها باید با استفاده از مشاوره‌های تخصصی، از این شمشیر به نفع خود استفاده کنند و خطرات آن را کاهش دهند در نتیجه مدیران و صاحبان شرکتها با در نظر گرفتن کلیه مزایا و معایب روشهای گفته شده تصمیم گیری درست و لازم را باید بگیرند تا به اهداف خود برسند.